به نقل از «آنا»

نخست وزیری که در برابر کودتای یک قزاق به انگلستان پناهنده شد

تاریخ انتشار: ۲۷ آذر ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۶۴۱۶۹۶

به گزارش خبرنگار تاریخ خبرگزاری آنا، سپهدار اعظم رشتی بیست و نهمین نخست وزیر ایرانی است که به طرفداری مشروطه برخاست، اما مورخان دلیل حمایت او از مشروطه را حفظ ثروت حفظ ثروت عنوان می‌کنند.   او برای دفاع از مشروطه با میرزا کریم خان رشتی و معز السلطان و محمدولی خان تنکابنی همکاری کرد و جریان مشروطه خواه را در گیلان رهبری کردند و بعد به قزوین و تهران یورش بردند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

  سپهدار اعظم رشتی دوست نزدیک محمدولی خان تنکابنی بود و در تمام دولت‌های او عضویت پیدا کرد. بعدها نیز در غالب کابینه‌ها وزیر بود حتی وزیر عدلیه هم شد. وقتی محمدولی خان به سپهسالار ملقب شد او هم سپهداری را برای خود دست و پا کرد.

** آخرین کابینه

بعد از استعفای اضطراری مشیرالدوله در اوایل آبان ماه ۱۲۹۹خورشیدی به علت وخامت اوضاع هیچ کس داوطلب رئیس الوزرایی نبود. احمد شاه به هر کس برای قبول این کار متوسل شد پاسخ رد شنید. ۱۲۹۹ سال پر ماجرایی در تاریخ ایران بود، روسها به علت انقلاب اکتبر روسیه از میدان سیاست ایران خارج شده بودند و انگلستان به سرعت جای آنها را پر کرده بودند.

سیاستمداران از آینده ایران اطلاعی در دست نداشتند و به انتظار حوادث تازه نشسته بودند. شرایط پر ابهام سیاست و مشخص نبودند افق آینده، باعث شد کمتر سیاستمداری دست به ریسک بزند و در اداره امور به همکاری با احمد شاه بپردازد. شاه دست یاری به سمت عین الدوله دراز کرد اما او امتناع کرد.

گزینه بعدی سپهسالار تنکابنی بود اما او نیز عذر خواست. حتی مستوفی الممالک هم که همیشه برای قبول این کار آمادگی داشت این بار نپذیرفت. احمد شاه ناگزیر به سپهدار اعظم متوسل شد. او پذیرفت.

نخستین اقدام سپهدار عزل «استار وسلسکی» فرمانده روسی قزاقخانه و جایگزینی سردار همایون بود. همایون تحصیل کرده سن سیر فرانسه بود. روی کار آمدن سپهدار که در بین مردم به طرفداری از انگلیس اشتهار داشت از یک طرف و عزل فرمانده روسی قزاقخانه از طرف دیگر مردم را نسبت به کابینه بدبین کرد. اصناف و کسبه دست به تظاهرات زدند سپهدار برای روشن ساختن افکار عمومی مبادرت به صدور بیانیه‌ای با قلم سید ضیاالدین طباطبایی کرد.   سپهدار پس از صدور بیانیه نسبت به اخراج سایر صاحب منصبان روسی اقدام کرد و کلیه آنها را از ادامه خدمت در قزاقخانه معاف کرد. سپهدار برای رضایت قزاقخانه، توسط سید ضیاءالدین صد و بیست هزار تومان از بانک شاهی دریافت کرد و قسمتی از حقوق معوقه قزاقخانه را پرداخت کرد.   سید ضیاءالدین طباطبائی و سید محمد صادق طباطبائی مشاورین بدون مسؤولیت نخست وزیر بودند هنوز کابینه برنامۀ خود را تنظیم نکرده بود که حملۀ اول از طرف دولت انگلستان شروع شد.

** روس در برابر انگلیس

در آن ایام تیره و تار که انگلیس برای تصویب قرارداد ۱۹۱۹ به دولت ایران فشار وارد می‌آورد بعضی از ماموران آنها مقدمات انجام کودتای نظامی در ایران را فراهم می‌ساختند.

ژنرال آیرنساید وهاروارد و سید ضیاءالدین در جلساتی که مرتباً تشکیل می‌دادند در صدد اجرای کودتای نظامی بودند سیاست انگلیس ایجاب می‌کرد که دولت ایران را سرگرم بعضی از مسائل واهی بنماید تا به هدف و مقصود خود برسد. اما به همان اندازه که دولت استعمارگر انگلستان برای بلعیدن منابع زیرزمینی و سایر مواهب این کشور می‌کوشید، دولت جدید التأسیس شوروی در عوض در مقام تحبيب و لغو امتیازات گذشته بود.وثوق الدوله به توصیۀ سید ضیا الدین طباطبائی مشاور الممالک انصاری را که چندین بار به وزارت خارجه رسیده بود و قبلا سالیان متمادی در روسیه ماموریت داشت به عنوان سفیر به کشور جدید التأسيس شوروی فرستاد.

مشاور الممالک در این سفر مأموریت داشت قرارداد جدیدی بین دولت ایران و دولت جمهوری شوروی منعقد سازد و حتی المقدور امتیازات گذشته را که بعد از انعقاد قرارداد ترکمانچای به ایران جبراً تحمیل شده بود از بین ببرد.مجموعاً ۲٦ قرارداد در ۷ اسفند ۱۲۹۹ خورشیدی میان ایران و شوروی بسته شد و قرارداد استعماری بین ایران و روسیه تزاری لغو شد و در حقیقت این قرار داد مانند معجزه و موهبتی بود که تصور آن برای ایران امکان پذیر نبود.

اما دولت هنوز مزهٔ قرارداد با شوروی را خوب نچشیده بود که دچار تزلزل شد برادران هدایت نصرالملک و فهیم الدوله که از ارکان دولت بودند از عضویت کابنیه کناره گیری کردند و چون سپهدار عرصه را بر خود تنگ دید و سر کار حاضر نشد و فردای آن روز استعفای خود را تسلیم شاه کرد. ۲٦ دی ماه (۱۲۹۹) احمد شاه ظاهراً استعفای سپهدار را پذیرفت. احمدشاه به ترتیب با مستوفی الممالک و مشیرالدوله و عین الدوله مذاکره کرد و ریاست وزرایی را به آنها تکلیف کرد ولی هیچ کدام در آن ایام تیره و تار زیر بار مسؤولیت نرفتند و دور ماندن از صحنه سیاست را بر مبارزه با مشکلات ترجیح دادند. احمد شاه دوباره و از سر ناچاری سپهدار را مامور تشکیل کابینه کرد او دوباره عهدداره نخست وزیری شد.

** کودتا سوم اسفند ۱۲۹۹

سپهدار قبل از اینکه در تعیین وزیران خود موفق شود در تهران حکومت نظامی برقرار کرد اعلامیه ای انتشار داد که بشارت از دولتی قوی می‌داد ولی خود او بهتر از هر کسی می‌دانست دولت مقتدری که او به مردم مژده می‌دهد دولت او نیست. کمتر از یک هفته از عمر کابینه کابینه جدید نگذشته بود که مردم شیندند عده ای قزاق مسلح به تهران حرکت کرده‌اند این خبر چون صاعقه در تهران پیچید، اما روزنامه ها جسته و گریخته و با اشاره و ایهام خبر را منتشر ساختند.در نخستین روز اسفند ماه روزنامۀ دولتی ایران که به مدیریت زین العابدین رهنما انتشار می‌یافت رسماً نوشت که رضاخان میرپنج با دو هزار نفر قزاق برای آمدن بـه تهران و رفتن سرخانه و زندگی خود می آیند و خطری در بین نیست.

این خبر از طریق دفتر رئیس الوزرا برای روزنامۀ ایران فرستاده شده بود ولی آن قدر عجله در کار بود که متن خبری را که روی کاغذ روزنامه رعد نوشته بودند فرصت نکرده بودند روی کاغذ رئیس الوزرا پاکنویس کنند. این احتمال هم هست که شاید عمدی در کار بوده و ممکن است خواسته باشند مدیر روزنامۀ مورد اعتمادشان را از ماجرای پشت پرده آگاه کنند.

احمد شاه به محض اطلاع از حرکت قشون قزاق به سوی تهران سردار همایون رئیس دیویزیون قزاق را احضار و از وی توضیح خواست سردار همایون اظهار بی اطلاعی کرد که بر تغیر و تشدد شاه افزوده شد و دستور داد فوراً به سمت قزوین حرکت کند و قزاقان را به ساخلوی خود بازگرداند. سردار همایون نزدیک کرج به اردوی قزاق برخورد و علت حرکت را پرسید ولی به جای دریافت پاسخ توهین شنید و به تهران بازگشت و برکنار شد یا استعفا داد.

روز دوم اسفند ماه ۱۲۹۹ ش از تهران هیأتی برای مذاکره با اردوی قزاق به شاه آباد رفتند ادیب السلطنه معاون رئيس الوزراء، معین الملک رئیس دفتر شاه و دو نفر از اعضای سفارت انگلیس همراه هیأت بودند این هیأت جواب سربالا شنید و بدون نتیجه به تهران بازگشت.

با مداد روز سوم حوت (اسفند) ۱۲۹۹ش نیروی قزاق وارد تهران شد قوای نظامی بدون مقاومت تسلیم شدند احدی مقاومت نکرد و دست به اسلحه نبرد ژاند امری که چندین برابر قزاق قدرت داشت نظاره‌گر حوادث شد و تهران راحت و آرام در چنگ کودتاچیان قرار گرفت. گویی که همگان انتظار چنین واقعه‌ای را داشتند و خود را برای قبول آن آماده کرده بودند. سپهدار اعظم رئيس الوزراء از ترس جان خود به سفارت انگلیس پناه برد و در آنجا متحصن شد و بدین ترتیب دوران چهار ماهۀ رئيس الوزرایش پایان پذیرفت.او مدتی در سفارت انگلیس مخفی بود تا سفارت از سیدضیاء برایش تامین گرفت.

سپهدار به اروپا رفت و قریب یک سال در ویلای بزرگ و با صفایش در جنوب فرانسه اقامت گزید وقتی آبها از آسیاب افتاد به ایران بازگشت و کاندیدای مجلس شد و در مجلس پنجم انتخاب شد وکیلی تسلیم و دولتی بود پس از دورۀ پنجم به علت تجاوز سنش از هفتاد سال به مجلس نرفت و غالباً در گیلان به املاک وسیع خود رسیدگی می‌کرد سپهدار بعدها برای خود نام خانوادگی اکبر را انتخاب کرد. در سال ۱۳۱۵ ش درسن ۸۱ سالگی در تهران درگذشت و در ابن بابویه دفن شد.

انتهای پیام/

منبع: آنا

کلیدواژه: تاریخ پناهنده نخست وزیر کابینه سردار همایون نخست وزیر احمد شاه

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت ana.press دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «آنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۶۴۱۶۹۶ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

مفقود شدن بیش از ۵۰ هزار پناهنده خردسال در اروپا

نتایج یک بررسی نشان می‌دهد که در عرض حدود سه سال بیش از ۵۰هزار پناهنده بدون همراه زیر سن قانونی در اتحادیه اروپا به دلیل سیاست‌های پناهندگی معیوب این منطقه مفقود شده‌اند. - اخبار بین الملل -

به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم به نقل از روزنامه "فرانکفورتر آلگماینه سایتوگ"، در سراسر اروپا، بیش از 50000 پناهجوی خردسال زیر سن قانونی بدون همراه که بین سال‌های 2021 تا 2023 وارد اروپا شده‌اند و سپس در ابتدا تحت مراقبت دولتی بودند ناپدید شده‌اند. این را شبکه بین المللی روزنامه نگاری "گمشده در اروپا" گزارش کرده است. بنابراین گزارش مقامات مسئول هیچ اطلاعی از محل نگهداری این گم شدگان ندارند. تعداد این مفقود شدگان از سال 2021 بیش از دو برابر شده است.

در این گزارش از 27 کشور اتحادیه اروپا و همچنین مولداوی، نروژ، انگلیس و سوئیس سؤال شد، اما تنها 20 کشور پاسخ دادند و تنها 13 کشور داده‌ها را ارائه کردند. بنابراین اعداد ارائه شده ناقص در نظر گرفته می شوند.

از میان کشورهایی که داده‌ها را ارسال کردند، ایتالیا با 22899 و اتریش با 20077 کودک پناهنده مفقود شده برجسته هستند. در آلمان آمار مفقود شده ها در این سن با 2005 نفر به میزان قابل توجهی کمتر است.

یلوا یوهانسون، کمیسر اتحادیه اروپا در امور داخلی، که مسئول مهاجرت است، در مصاحبه با Rundfunk Berlin-Brandenburg از "سیستم مهاجرت معیوب و خراب در اروپا شکایت کرد. وی هشدار داد که کودکان آسیب دیده ممکن است قربانی قاچاقچیان انسان شوند.

این طور فرض می شود که اکثر افراد ناپدید شده بدون اطلاع مقامات به شهر یا کشور دیگری نقل مکان کرده‌اند.

اصلاحات سیستم مشترک پناهندگی اروپا قرار است در ماه مه به تصویب برسد، که شامل پیشنهادهای قانونی برای ثبت بهتر پناهندگان خردسال بدون همراه و الزامات سراسر اروپا برای استقرار مراقبین است.

بر اساس تصمیمات اتخاذ شده خردسالان بدون همراه از رویه های سریع تصمیم گرفته شده در مرزهای خارجی اتحادیه اروپا برای پناهجویان با چشم انداز کمی برای محافظت حذف می شوند. در آینده، آنها همچنان می توانند بدون تشریفات مرزی وارد کشور شوند و روند عادی پناهندگی را آغاز کنند، مگر اینکه تهدیدی برای امنیت باشند. با این حال، هیچ استثنایی برای روش های سریع برای افراد زیر سن قانونی که والدین آن ها همراه شان است وجود ندارد.

گروه "گمشده در اروپا" به مدت سه سال تحقیقاتی را در این زمینه انجام داده و به نتایج غم انگیزی دست یافته است. بر این اساس روزانه 50 کودک از مراکز پذیرش مهاجران ناپدید می شوند. در این راستا ایتالیا در رتبه اول و پس از آن اتریش قرار دارد.

کارلا گارلاتی، رئیس آژانس حمایت از کودکان ایتالیایی ضامن دوران کودکی، به خبرگزاری ایتالیایی ANSA گفت: خردسالان خارجی که ناپدید می شوند اغلب قربانیان دنیای زیرین جنایتکار یا استثمارگران هستند. گارلاتی توضیح داد: در یک مرکز برای دختران زیر سن قانونی، به ما گفته شد که هر شب یک یا دو دختر جوان ناپدید می‌شوند و اغلب ماشین‌هایی بیرون وجود دارد که افرادی به دختران پیشنهاد کار می‌دهند.

"فرانچسکا توسکانو" از سازمان نجات کودکان ایتالیا هم شکایت کرد: دولت‌های ملی و اتحادیه اروپا بارها توانایی افراد زیر سن قانونی را برای درخواست پناهندگی محدود کرده‌اند و از دسترسی آنها به اقدامات اجتماعی و حمایتی جلوگیری کرده اند که این گونه اقدامات اغلب برای جلوگیری از آمدن دیگران به اروپا انجام شده است.

در این شرایط اتحادیه اروپا سیاست های خود در قبال پناهجویان را مرتبا تشدید می کند و تلاش می کند بدون ایجاد راه های قانونی و با سختگیری های بیشتر جلوی هجوم مهاجران به این منطقه را بگیرد.

بیش از 6 هزار پناهنده در سال 2023 در مسیر دریایی به اسپانیا جان باختندانتقاد یونیسف از شرایط نامناسب اسکان کودکان پناهنده در آلمان

انتهای پیام/